Is de arme kunstenaar nu ondernemer?
Voor een lange tijd was het in de kunstsector een min of meer verboden woord: commercie. De kunstenaar, en daaronder verstaan we onder meer beeldend kunstenaars, muzikanten en schrijvers, is van oudsher een creatieve geest. Iemand die zich niet laat opjagen door de menigte en die zich al helemaal niet laat vertellen wat hij wel of niet moet doen. Maar goed – dat was vroeger zo. Door de jaren heen is er sprake geweest van een ommekeer. De arme kunstenaar van toen is naar de achtergrond verdwenen en vervangen door een nieuwe fenomeen van nu: de creatieve ondernemer.
Vroeger?
Als we het hebben over vroeger spreken we eigenlijk over niet eens zo heel lang geleden. Eigenlijk is de situatie zoals hierboven geschetst van toepassing op pak ‘m beet tien jaar geleden. Tot ongeveer halverwege de jaren ’00 leefden de meeste kunstenaars alléén voor hun werk. Een eigen btw-nummer? Absoluut overbodig. Samenwerkingen met commerciële partijen? Je ziel verkopen aan de duivel. Een kunstenaar maakt tenslotte wat hij wil – en daar waren ook alle mogelijkheden toe. Financieel werden artiesten gesteund door de overheid. Via diverse fondsen en andere potjes wist de kunstenaar zichzelf van een karige, maar in principe uitstekende boterham te voorzien.
Ommekeer
De omslag is ontstaan door de wereldwijde, economische crisis. Tijdens een recessie van die omvang zijn luxegoederen de eerste spullen waarop een gemiddeld huishouden of bedrijf op bezuinigt. Voor het eerst kregen kunstenaars te maken met besparingen vanuit de overheid. Geen subsidies meer: de artiest moest zelf maar zien hoe hij brood op de plank kreeg. Het nadeel voor sommige kunstenaars is dat ze, gespekt door de overheidskas, altijd kunst maakten die ze zelf waardeerden, geen projecten waar ook daadwerkelijk vraag naar was. De afhankelijkheid van fondsen bleek in veel gevallen simpelweg te groot.
Samenwerkingen tussen kunstenaar en ondernemer
Door de noodzaak van het tóch moeten verdienen, zijn veel jonge ondernemers alternatieve manieren gaan bedenken om alsnog aan inkomsten te komen. Ben je zelf een creatieve ondernemer in de kunstsector? Dan kun je hier zelf, nu het officieus niet meer verboden is om kunst en commercie te koppelen, handig op inspringen door bijvoorbeeld toch in zee te gaan met commerciële partijen. En daarbij hoef je echt niet per se ultieme concessies aan je artistieke vrijheid te doen. Het loont om partijen te zoeken die kunstenaars als jij hun eigen ding laten doen en vertrouwen hebben in het uiteindelijke resultaat.
Naamsbekendheid
Een belangrijke term voor de creatieve ondernemer is naamsbekendheid. Door middel van recensies, exposities, persberichten en sociale media zijn ze in staat hun werken bij een zo groot mogelijk publiek onder de aandacht te brengen. Of dat loont? Zeker, want het draagt automatisch bij aan je netwerk en dus je zoektocht naar betere opdrachtgevers. Er is écht niet zoveel mis met jezelf laten zien en het betekent sowieso niet dat je per se moet inspelen op de vraag van de markt.