Kunst als business

Het gaat goed met de Nederlandse musea. Dat zeggen wij niet, maar dat blijkt uit de cijfers van het jaarlijks onderzoek van de Museumvereniging, waarin onder meer is te zien dat de gezamenlijke sponsorgelden naar 26 miljoen zijn gestegen. Bovendien neemt het algemene museumbezoek uit zowel binnen- als buitenland eveneens toe. Dat roept bij ons natuurlijk de vraag op of de kunstsector ook een branche is waarin iets valt te verdienen. Wat blijkt: ondernemers in dit vakgebied hebben best kans van slagen. Je moet alleen wel verstand van zaken en een klein beetje geluk hebben…

Is kunst lucratief?

De toenemende verkoopcijfers van de Museumkaart en het feit dat er in 2016 nog twee Rembrandt-schilderijen voor astronomische bedragen naar het Rijksmuseum gingen, zeggen in principe genoeg. De kunstbusiness kan een zeer lucratief vakgebied zijn. Kan, inderdaad. Want ondanks dat de interesse in kunst lijkt toe te nemen, blijft het een business met opvallende pieken en dalen. Zelfs in tijden waarin musea, galerijen en exposities best booming zijn.

In de praktijk

Die schommelingen hangen namelijk af van een aantal factoren die de kunstondernemer zelf niet altijd in de hand heeft. Een voorbeeld: onderhandelaars kopen graag werken van jonge artiesten, om vervolgens af te wachten of de kunstenaar in kwestie ook daadwerkelijk doorbreekt. Het punt is – dit is niet aannemelijk. Een overschot aan dit soort artiesten maakt de kans op een succesvolle doorverkoop erg klein. Deze onderhandelingen zijn daarom eigenlijk alleen weggelegd voor de beste talent scouts, die verstand hebben van zaken en gevoelsmatig weten wat wel en niet scoort. En zelfs dan is het altijd maar afwachten wat de markt doet: een proces waar soms jaren overheen gaan.

Het economische klimaat

Nog zo’n weinig stabiele factor is het economische klimaat. Breken er – economisch gezien – barre tijden aan? Dan zijn luxeartikelen de eerste spullen die sneuvelen. En laat kunst nou net een luxeartikel pur sang zijn… De waarde ervan is dus sterk afhankelijk van recessie en andere economische omstandigheden. Die heb je als kunstondernemer simpelweg niet in de hand. Wie toch voornemens heeft om het helemaal te maken in de kunstbusiness, doet er goed aan om verschillende veilingen af te gaan. Dit zijn plaatsen waar ook musea doorgaans hun brood verdienen en waar de wat oudere werken worden verkocht. Een voordeel van dit soort creaties is dat ze minder snel hun waarde verliezen dan bij moderne kunst het geval is.

Verdienen met kunst

Al met al zijn er voor kunsthandelaars en musea diverse mogelijkheden om goed geld te verdienen, waaronder de effectieve (door)verkoop van kunstobjecten. Daarnaast zijn er voor musea altijd nog de eigen inkomsten uit kaartverkoop én de sponsorgelden van overheden en andere, derde partijen. Het is echter een vereiste dat je verstand van zaken hebt voor je aan zo’n avontuur begint: de markt is te onstuimig om factoren aan het lot over te laten.